Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Sağlıkta Kalite Standartları | SKS-Hastane (Sürüm 6.1)

Atık Yönetimi

DAY01.01
Atık yönetimine yönelik asgari aşağıdaki konuları kapsayan doküman oluşturulmalı ve düzenli aralıklarla güncellenmelidir.
o Atıkların kaynağı, miktarı ve türleri
o Atıkların kaynağında ayrıştırılması
o Üretilen atık miktarının azaltılması
o Oluşan atık miktarı ile ilgili bilgilerin düzenli olarak kayıt altına alınması
o Hastane içinde atıkların usulüne uygun olarak toplanması ve taşınması
o Toplama sıklığı ve kuralları
o Atıkları taşımada kullanılacak ekipman ve araçlar
o Toplama ekipmanının temizliği ve dezenfeksiyonu
o Geçici depolama alanlarının kullanımı ve atıkların depolanması ile ilgili kurallar
o Geçici depolama alanlarının temizliği ve dezenfeksiyon kuralları
o Atıkların teslim alınması, taşınması ve bertarafı amacıyla ilgili belediye veya yüklenici ile protokol yapılması
o Atıkların toplanması ve taşınması sırasında oluşabilecek kazalara karşı alınacak önlemler ve kaza durumunda yapılacak işlemler
o Atıkların toplanması ve taşınmasında görevli personelin eğitimi
o Atık yönetimi sürecinde yer alan sorumlular
o Atık taşıma araçlarının izleyeceği güzergah

DAY02.01
Atıklar, ilgili sağlık personeli tarafından kaynağında ayrıştırılarak biriktirilmelidir. Atıklar asgari aşağıdaki kategorilerde ayrıştırılmalıdır:
o Evsel atıklar
  • Genel atıklar
  • Ambalaj atıkları
o Tıbbi atıklar
  • Enfeksiyöz/tıbbi atık
  • Patolojik atık
  • Kesici-delici atık
o Tehlikeli atıklar
  • Kimyasal atıklar
  • Bitkisel yağ atıkları
  • Pil/akümülatör
  • Floresan lamba atıkları
o Radyoaktif atıklar

DAY02.02
Bölüm bazında oluşan atık türlerine göre uygun atık kutuları bulunmalıdır.

DAY02.03
Atık kutuları, içeriğin uygunluğu açısından belli aralıklarda kontrol edilmelidir.

DAY02.04
Atık toplama kutuları konumlandırılırken atık kaynaklarına uzaklığı ve kullanım kolaylığı göz önünde bulundurulmalıdır. 

DAY02.05
Atık kutularının üzerinde uluslararası uyarı işaretleri ve atığı tanımlayan ifade bulunmalıdır.

DAY03.01
Atıklar, hasta ve çalışan güvenliğine zarar vermeyecek bir şekilde  toplanmalı ve taşınmalıdır.

DAY03.02
Atıkların toplanması ve taşınması sırasında görevli personelin giysileri uygun nitelikte olmalıdır.

DAY03.03
Atık poşetlerinin hangi birimden toplandığına dair tanımlayıcı bilgi bulunmalıdır.

DAY03.04
Görevli personele atıkların toplanması ve taşınması hakkında eğitim verilmelidir.

DAY03.05
Atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili risk değerlendirmesi yapılmalı, oluşabilecek kazalara karşı gerekli önlemler alınmalıdır.

DAY03.06
Uygun niteliklere sahip atık toplama ekipmanı kullanılmalıdır.

DAY03.07
Atık torbaları, hastane içinde uygun niteliklere sahip, temizlenmesi kolay, kapaklı ekipman ile taşınmalıdır. 

DAY03.08
Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulmalı, içeriği hiçbir şekilde sıkıştırılmamalı, ağızları sıkıca bağlanmalı ve kesin sızdırmazlık sağlanmalıdır.

DAY03.09
Torbalar hiçbir şekilde geri kazanılmamalı ve tekrar kullanılmamalıdır.

DAY04.01
Hastanenin büyüklüğü ve atık kapasitesine göre uygun boyutlarda ve uygun niteliklere sahip konteyner ya da geçici atık deposu bulundurulmalıdır.

DAY04.02
Hastanede bulunan geçici tıbbi atık deposu asgari aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır;
o Deponun tabanı ve duvarları sağlam, geçirimsiz, mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kaplanmalı ve depolarda yeterli aydınlatma bulunmalıdır.
o Depolama süresi dikkate alınarak uygun havalandırma ve iklimlendirme sağlanmalıdır.
o Depo kapısı üzerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT! TIBBİ ATIK” ibaresi bulunmalıdır.
o Depo kapısı kilitli tutulmalı, yetkili olmayan kişilerin girmelerine izin verilmemelidir.
o Depo, sağlık kuruluşu giriş-çıkışı gibi yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinin yakınlarına tesis edilmemelidir.
o Deponun temizliği ve dezenfeksiyonu uygun dezenfektan kullanılarak yapılmalıdır.        
o Depoda ızgaralı drenaj sistemi ve su musluğu bulunmamalıdır.
o Depo, tıbbi atıkların geçici depolanması dışında başka bir amaçla kullanılmamalıdır.

DAY04.03
Hastanede bulunan konteynerler asgari aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır;
o Paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmış, tekerlekli, kapaklı, kapakları kilitlenebilir olmalıdır.
o Konteynerlerin dış yüzeylerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT! TIBBİ ATIK” ibaresi bulunmalıdır.
o Konteynerler sağlık kuruluşunun en az iki günlük tıbbi atığını alabilecek sayıda olmalıdır.
o Konteynerler, kullanıldıkları sağlık kuruluşu sınırları içinde; doğrudan güneş almayan, sağlık kuruluşu giriş-çıkışı ve kaldırım gibi yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinden uzağa yerleştirilmelidir.
o Konteynerlerin kapakları kilitli tutulmalı, yetkili olmayan kişilerin açmasına izin verilmemelidir.
o Konteynerler, atıkların boşaltılmasını müteakiben uygun dezenfektan kullanılarak dezenfekte edilmelidir.
o Konteynerler, tıbbi atıkların geçici depolanması dışında başka bir amaçla kullanılmamalıdır.

DAY04.04
Atıklar, atık türlerine göre belirlenmiş maksimum bekleme sürelerini aşmayacak şekilde geçici depolanmalıdır.
Rehberlik:
o  Tıbbi atıklar, 48 saatten fazla olmamak üzere tıbbi atık geçici deposu veya konteynerinde bekletilebilir.
o Tıbbi atık geçici deposu içindeki sıcaklığın +4 °C olması ve kapasitenin uygun olması koşuluyla bekleme süresi bir haftaya kadar uzatılabilir.

DAY04.05
Geçici atık deposu veya konteynerin temizliği hakkında görevli personele eğitim verilmelidir.

DAY04.06
Depolanan atıklar, nihai bertaraf işlemi için yetkili kuruma teslim edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.

DAY05.01
Atığın üretildiği birimlerdeki sağlık çalışanlarına asgari aşağıdaki konuları kapsayacak şekilde eğitim verilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.
o Atık türleri ve atıkların türlerine göre ayrıştırılması
o Atık toplama ekipmanının kullanımı
o Atıkların toplanması, taşınması, geçici depolanması hakkında genel bilgi
o Atıkların yarattığı sağlık riskleri, neden olabilecekleri yaralanma ve hastalıklar
o Bir kaza veya yaralanma anında alınacak tedbirler