Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Sağlıkta Kalite Standartları | SKS-Hastane (Sürüm 6.1)

Terapötik Aferez Hizmetleri

STA01.01
Aferez hizmetleri ile ilgili süreçler ve süreçlere yönelik kurallar asgari aşağıdaki konuları kapsayacak şekilde tanımlanmalıdır:
o Aferez ünitesi ve merkezinin yapısal düzenlemeleri 
o Görev tanımları
o Hasta ve bağışçının kabulü
o Hasta ve bağışçının işleme hazırlanması
o Aferez işleminin uygulanması
o Enfeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
o Hasta ve bağışçının işlem sırasında ve sonrasında tıbbi takibinin yapılması
o İşlemin sonlandırılması 
o Olası komplikasyonların izlenmesi
o Gerçekleştirilen işlemlerin izlenebilirliği
o Yaşa (çocuk ve ileri yaş) özgü uygulamalar
o Kritik malzeme ve cihazların yönetimi
o Temizlik ve dezenfeksiyon uygulamaları
o Hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanmasına yönelik faaliyetler

STA02.01
Aferez işlemlerine olanak sağlayacak yeterli fiziksel alan, alt yapı ve cihaz bulunmalıdır. 

STA02.02
Birimde iş akışına uygun şekilde düzenleme yapılmalıdır.

STA02.03
Bağışçı ve hastanın güvenli şekilde muayenesi ve değerlendirilmesi için uygun bir alan bulunmalıdır.

STA02.04
Hasta ve bağışçıların kullanımına uygun lavabo ve tuvalet bulunmalıdır.

STA02.05
Günlük olarak ısı ve nem takipleri yapılmalıdır.
o Uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda gerekli iyileştirme faaliyetleri yapılmalı, gerekli iklimlendirme sağlanmalıdır.

STA02.06
Aferez hizmet birimlerinde gerektiğinde yoğun bakım ünitesi ve acil servislere en hızlı ve sorunsuz ulaşım şekli önceden tanımlanmış olmalıdır.
o Ulaşımın nasıl, hangi araçlarla ve kim tarafından gerçekleştirileceği, yoğun bakım ünitesi ve acil servislere en kısa ve güvenli şekilde ulaşmaya yönelik hangi yolun kullanılacağı gibi hususlar tanımlanmalıdır.

Sta03.01
Aferez merkezleri ve ünitelerinde asgari aşağıdaki tıbbi cihaz ve donanım bulunmalıdır:
o Ünite için en az bir, merkez için en az iki adet aferez cihazı
o Cihaz sayısı kadar pozisyon verilebilir hasta yatağı veya koltuğu
o Taşınabilir elektrokardiyografi cihazı ve defibrilatör
o Acil müdahale seti 
o İhtiyaç anında birden fazla hastaya yetecek kapasitede olan oksijen desteği
o Hassas tartı sistemi

STA03.02
Tıbbi cihaz ve malzemelerin yönetimi ve güvenli kullanımına yönelik süreçler tanımlanmalıdır.

(Bkz: Malzeme ve Cihaz Yönetimi Bölümü)

STA05.01
Aferez bağışçılarına yönelik kabul kriterleri Bakanlıkça yayınlanan rehberlere uygun şekilde tanımlanmalıdır.

STA05.02
Hasta ve bağışçıdan rıza alınmasına yönelik kurallar tanımlanmalıdır.

(Bkz: Hasta Deneyimi Bölümü)
o Hasta ve bağışçı tanımlanan kurallar doğrultusunda bilgilendirilmeli ve rızaları alınmalıdır.

STA05.03
İşlem öncesinde asgari aşağıdaki hususlar kontrol edilmelidir:
o Talep edilen işleme yönelik hekim istemi
o Hasta veya bağışçının kimliği 
o Bağışçı sorgulama kayıtları 
o Tıbbi cihaz ve ekipmanın uygunluğu
o Gerekli ilaç ve malzemelerin varlığı

STA05.04
Hekim tarafından hasta veya bağışçının muayene, tetkik sonuçları, kilosu gibi hususlar değerlendirilmeli ve işlemin uygunluğu kayıt altına alınmalıdır.

STA05.05
Hasta veya bağışçı, santral venöz kateter ihtiyacı açısından  değerlendirilmelidir.

STA05.06
Aferez işlemi ilgili hekim gözetimi ve denetiminde yapılmalıdır.

STA07.01
Kök hücre aferezine yönelik süreçler ve süreçlere yönelik kurallar asgari aşağıdaki hususları kapsamalıdır:
Elde edilen hücresel tedavi ürününün;
o Toplanması
o Sayımı
o Etiketlenmesi
o Muhafaza ve depolama koşulları 
o Çapraz kontaminasyonunun engellenmesi
o Karışmasını önlemeye yönelik önlemler ve etiketleme
o Uygun taşıma gereçlerinin tanımlanması ve kullanılması
o Güvenli şekilde taşınması

STA08.01
İşlem öncesinde hasta veya bağışçının kan sayımı yapılmalıdır.

STA08.02
Hasta veya bağışçının vücut ısısı belli periyotlarla kontrol edilmeli, hipotermiyi önlemeye yönelik tedbirler alınmalıdır.

STA08.03
Düzenli aferez işlemi yapılan kişilerde düzenli aralıklarla serolojik tarama testleri tekrarlanmalıdır.

STA08.04
Santral venöz kateterli hastanın izlenmesine yönelik kurallar tanımlanmalıdır.

STA09.01
Hasta veya bağışçıda gelişebilecek komplikasyonları en aza indirmek ve gerektiğinde hemen müdahale edebilmek için birimde gerekli önlemler tanımlanmalıdır.

STA09.02
Komplikasyonların tanısı ve tedavisine yönelik algoritma oluşturulmalı, algoritma birimde kolay ulaşılabilir şekilde bulundurulmalıdır.

STA09.03
Gerektiğinde hasta veya bağışçının kliniğe veya başka bir kuruluşa sevki için yapılacak işlemler tanımlanmalıdır.

STA09.04
Komplikasyonlara yönelik kullanılabilecek ilaç ve malzemeler tanımlanmalı ve eksiksiz olarak bulundurulmalıdır.

STA09.05
Hasta veya bağışçının kan ürününe ihtiyacı olduğu durumlarda ihtiyacın nasıl temin edileceği tanımlanmış olmalıdır.

STA09.06
Aferez işlemi süresince meydana gelen her türlü yan etki, komplikasyon ve yapılan müdahaleler kayıt altına alınmalıdır. 
o İlgili branş hekimine, hastada gelişen yan etki, komplikasyonlar ve işlem sonucu ile ilgili geri bildirimde bulunulmalıdır.

STA10.01
Aferez hizmetlerine ilişkin süreçler asgari aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde kayıt altına alınmalıdır:
o Hasta rızası
o Hekim istemi
o İşlemin uygunluğuna ilişkin hekim onayı
o Aferez işlemi sırasındaki hastanın tıbbi gözlem ve müdahale süreci
o Aferez işlemi süresince meydana gelen olumsuz olaylar 
o Yapılan tüm işlemlerin kim tarafından ne zaman yapıldığı hangi cihazın kullanıldığı

STA10.02
Rıza belgeleri, hasta ve bağışçı bakım kayıtları aferez işlemi sonrası mevzuatına uygun sürelerde ve güvenli bir şekilde muhafaza edilmelidir.

STA11.01
Elde edilen kan bileşenleri asgari aşağıdaki maddeleri kapsayacak şekilde etiketlenmelidir:
o Hazırlayan kan hizmet biriminin adı ve/veya kodu
o Benzersiz kimlik numarası (ISBT kodu)
o Bileşenin adı
o ABO grubu
o RhD grubu
o Kan bağışı/temin tarihi
o Bileşenin son kullanma tarihi
o Antikoagülan/koruyucu solüsyonunun adı
o Bileşenin ağırlık veya hacmi
o Bileşenin saklama sıcaklığı
o Bileşene uygulanan ek işlem (ışınlanmış vb.) bilgileri 
STA11.02
Hücresel tedavi ürünleri asgari aşağıdaki maddeleri kapsayacak şekilde etiketlenmelidir:
o Numerik veya alfanumerik tanımlayıcı
o Ürünün adı
o Ünite/merkez adı 
o Alıcı adı ve/veya tanımlayıcı
o Toplama merkezi adı
o Toplama işleminin tamamlandığı tarih ve saat bilgisi
o Yaklaşık ürün hacmi
o Antikoagulan ve diğer katkı maddelerinin adı, hacmi ya da konsantrasyon miktarı
o Bağışçı ID 
o Tavsiye edilen depolama sıcaklığı
o Son kullanım tarihi ve saati
o Bağışçı kan grubu ve Rh bilgisi
o Gerekli uyarı etiketleri
Hücresel tedavi ürünün üzerinde bulunması gereken uyarı etiketleri ve etiketlerin nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.
Rehberlik:
Aşağıda hücresel tedavi ürünü üzerinde kullanılabilen uyarı etiketlerine örnekler verilmiştir:
o Dikkat! Biyolojik Bulaşma Riski
o Enfeksiyon Riski Değerlendirilmemiştir
o X-Ray’den Geçirmeyiniz
o Filtre Kullanmayınız
o Yalnızca Otolog Kullanım İçindir
o Yalnızca Allojenik Kullanım İçindir
o Yalnızca Klinik Olmayan Kullanım İçindir (klinikte kullanılmayacak hücresel ürünün dağıtım etiketinde)