Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Sağlıkta Kalite Standartları | SKS-Hastane (Sürüm 6.1)

Yoğun Bakım Ünitesi

SYB01.01
Yoğun bakım ünitesinde genel işleyiş ile ilgili süreçler ve süreçlerin işleyişine yönelik  kurallar asgari aşağıdaki konuları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Hasta kabulü
o Hastanın tıbbi bakım ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
o Bakımın planlanması ve izlenmesi
o Hasta transferi
o Taburculuk
o Kurum dışı sevk prosedürü
o Yoğun bakıma giriş-çıkış kuralları
o Ziyaretçilerin uyması gereken kurallar

SYB01.02
Klinik süreçler ve süreçlerin işleyişine yönelik  kurallar asgari aşağıdaki konuları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Monitörizasyon
o Ventilatördeki hasta izlemi
o Sedasyon ve analjezi uygulaması
o Hastayı ventilatörden ayırma
o Risk değerlendirme ölçekleri (basınç ülseri, düşme, beslenme, ağrı, bilinç gibi) ile hastaların takibi
o Basınç ülseri takibi
o Nütrisyon takibi
o Skorlama sistemlerinin kullanımı:
  * Prognostik (hastalık şiddeti) değerlendirme skorları
  * Organ yetmezliği tanımlama skorları
  * Travma değerlendirme skorları gibi 
o Sepsis ve organ yetmezliği tanı kriterleri
o Sepsis ve organ yetmezliğinin değerlendirilmesi ve izlenmesi
o İnvaziv işlemler
o Enfeksiyonların önlenmesi ve kontrolü
o Rehabilitasyon süreci
o Terminal dönem hasta takibi

SYB02.01
Zemin, tavan ve duvarlar pürüzsüz, gözeneksiz, kolay temizlenebilir, dezenfekte edilebilir nitelikte olmalıdır.

SYB02.02
Yoğun bakım ünitesi, hastaların sürekli gözetim ve izlenmesine uygun şekilde planlanmalıdır.

SYB02.03
Bakanlıkça belirlenen nitelik ve nicelik esaslarına uygun olacak şekilde izolasyon odaları bulunmalıdır.

SYB02.04
Hasta yakınları için bilgilendirme, bekleme ve görüşme amacıyla kullanılan bir alan bulunmalıdır.

Oda, yoğun bakımdan kolay ulaşılabilecek bir konumda, gerekli hallerde organ verici yakınlarının da misafir edilebileceği büyüklük ve konfora sahip olmalıdır.

SYB02.05
Malzeme ve ilaçların uygun koşullarda muhafaza edileceği bir depo alanı bulunmalıdır.
(Bkz: İlaç Yönetimi Bölümü, SİY04)

SYB02.06
İlaç ve infüzyon hazırlama alanı bulunmalıdır.

SYB02.07
Kirli malzeme ve cihazlar ile atıkların geçici muhafazası, hasta bakım, ilaç hazırlama ve malzeme alanlarından uzakta konumlandırılmalıdır.

SYB03.01
Hasta başı panelinde, yoğun bakımın seviyesine uygun şekilde basınçlı hava çıkışı, oksijen çıkışı, vakum sistemi ve elektrik paneli bulunmalıdır.

SYB03.02
Her ventilatörlü yatak başında bir adet balon-valf-maske sistemi bulunmalıdır.

SYB03.03
Tüm prizler, kesintisiz güç kaynağına bağlı olmalıdır.

SYB03.04
Hasta başı panelinin kontrolleri düzenli aralıklarla yapılmalı ve kaydedilmelidir.

SYB04.01
Mahremiyetin sağlanması amacıyla gerçekleştirilecek uygulamalar ve uygulamalara yönelik kurallar tanımlanmalıdır. 
o Çalışanlar tanımlanan uygulamalar ve kurallar hakkında bilgilendirilmelidir.

SYB04.02
Mahremiyeti sağlamaya yönelik gerektiğinde kullanılmak üzere  yataklar arası ayırma düzeneği bulunmalıdır.

SYB04.03
Kullanılan ayırma düzeneğinin temizliği ve dezenfeksiyonu ile ilgili süreç tanımlanmalı, düzeneğin sürekli temiz olması sağlanmalıdır.

SYB05.01
Tüm yoğun bakım ünitelerinde merkezi havalandırma sistemi kullanılmalıdır.
o Havalandırma sisteminin bakımı periyodik olarak yapılmalıdır.
o Hizmet verilen hasta grubu ve yoğun bakım ünitesinin seviyesine uygun nitelikte hava filtrasyonu ve hava değişimi sağlanmalıdır.
o Sistemin performansının izlenmesine yönelik, gerekli kontroller, düzenli olarak yapılmalıdır. 
o Ünite içi ayrı alanlarda ve tek yataklı odalarda da aynı havalandırma koşulları sağlanmalıdır.
o Gerekli görülen aralıklarda filtreler değiştirilmelidir.

SYB05.02
Üçüncü ve dördüncü seviye yoğun bakım ünitelerinde en az %90 filtrasyon sağlayan hepa filtreli havalandırma sistemi bulunmalıdır.

SYB05.03
Yoğun bakım odalarının ideal sıcaklık ve nem oranları belirlenmeli ve kontrolü sağlanmalıdır.
o Yoğun bakım odasının sıcaklığı 22-26 °C arasında, bağıl nem oranı %30-60 arasında ayarlanabilir olmalıdır.

SYB06.01
Yoğun bakım ünitesinde uygun sayı ve nitelikte lavabo, sıvı sabun ve kağıt havlu bulunmalıdır. 

SYB06.02
Her hasta bakım alanında kolay ulaşılabilecek mesafede el antiseptiği bulunmalıdır.

SYB07.01
ünitenin gürültü düzeyi aralıklı olarak ölçülmeli ve gürültünün azaltılmasına yönelik gerekli tedbirler alınmalıdır.

SYB07.02
Gürültü ölçümü en az yılda bir kez yapılmalı, ayrıca ünite dışı çevresel unsurlar veya ünitede personel, cihaz, kuvöz kapasitesi gibi hususlarda değişiklik olması durumunda tekrarlanmalıdır.
o Ölçüm, gürültü düzeyinin yüksek olabileceği gün ve saatleri de içerecek şekilde, farklı zamanlarda, kalibre edilmiş cihazlarla yapılmalıdır.

Rehberlik;
İkinci ve üçüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde değerlendirilir.

SYB08.01
Hastalar, uluslararası kabul görmüş skorlama sistemleri ile prognostik (hastalık şiddeti) açıdan değerlendirilmelidir.

Rehberlik; 
Hastalık şiddeti skorlaması için yetişkinlerde APACHE , SAPS; çocuk yoğun bakımlarında PRISM; KVC hastalarına EuroSCORE; yanık hastalarına ABSI (Yanık Şiddeti Skoru) skorlaması gibi sistemler kullanılabilir.

SYB08.02
Hastalık şiddeti skorlama sonuçlarına göre yoğun bakım hastalarının tahmini mortalite oranı belirlenmelidir.

SYB08.03
Tahmini mortalite oranı ile gerçekleşen mortalite oranları karşılaştırılarak bakım kalitesi izlenmelidir.

Rehberlik;
İkinci ve üçüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde değerlendirilir.

SYB09.01
Sepsis ve organ yetmezliğinin izlenmesi amacıyla kullanılacak skorlama sistemleri (SOFA, MODS, LODS vb.)tanımlanmalıdır.

SYB09.02
Sepsis ve organ yetmezliğinin izlenmesine yönelik süreçler tanımlanmalı ve değerlendirme aralıkları belirlenmelidir.

SYB10.01
Yoğun bakım hastalarının  transfer sürecinin güvenli bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli ekipman ve personel ile transfere yönelik kurallar belirlenmelidir.

Rehberlik;
Hastanın kliniği ve transfer edilen bölüme göre gerekli ekipman ve personel niteliği değişebilir.
Aşağıda transfer sırasında gerekli olan ekipman ve cihazlar için örnekler verilmiştir:
o Transport ventilatörü
o Transport monitörü
o Transport sedyesi
o Oksijen tüpü
o Entübasyon seti
o Balon-valf-maske sistemi
o Acil ilaç çantası

SYB12.01
Yoğun bakım ünitesinde entübasyon, ekstübasyon kriterleri ve hava yolu izleminde dikkat edilmesi gereken hususlar ile invaziv ve noninvaziv ventilasyon yöntemlerine yönelik endikasyonlar belirlenmelidir.

SYB13.01
Çocuk yoğun bakım ünitelerinde aile merkezli bakım modeli asgari aşağıdaki hususları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Aile merkezli bakımın ilkeleri
o Aile merkezli bakım kapsamına dahil edilecek hasta ve ailesine ilişkin kriterler
o Sağlık çalışanlarının modele uyumunun nasıl sağlanacağı
o Ailelerin modele uyumunun nasıl sağlanacağı
o Ailelerin konaklama ihtiyacının nasıl karşılanacağı 
o Aile merkezli bakımın uygulanmasına ilişkin sorunların nasıl takip edileceği
o Ailenin sorumlulukları ve dikkat edeceği hususlar

Rehberlik;
Aile merkezli bakım, çocuğun yaşamında ailenin devamlılığının tanınması, çocuğun bakımı ve sağlığı ile ilgili kararlara ailenin aktif katılımının sağlanması sonucu ailenin güçlü yanlarının desteklenmesi inancına dayanır. Çocuk ve ailenin fiziksel, duygusal, sosyal, bilişsel ve kültürel yönlerden bir bütün olarak ele alındığı bütüncül bakım yaklaşımıdır.